Βάζουμε και τον Ηριδανό σε γυάλα

(MONIMEΣ ΣTHΛEΣ- Καθημερινή, Hμερομηνία δημοσίευσης: 10-08-08)

Tου Νικου Βατοπουλου

Μας λένε οι αρχαιολόγοι στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο: επειδή ως λαός μας αρέσει να πετάμε τα σκουπίδια στον δρόμο, θα σκεπάσουμε με γυαλί τον Ηριδανό στο Μοναστηράκι, ούτως ώστε να διατηρείται τουλάχιστον χωρίς αποτσίγαρα και πλαστικά μπουκάλια. Θα μπορούσε κανείς να πάρει ιδέες από τις αντιλήψεις των απηυδησμένων αρχαιολόγων και να προτείνει να καλυφθούν όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι με γυάλινα δάπεδα, που σφουγγαρίζονται και εύκολα. Το θέμα είναι ότι η Αθήνα πετάει άλλη μια ευκαιρία να κάνει μια τομή στην εικόνα της. Στα έγκατα του Μοναστηρακίου, καθώς η πλατεία αλλάζει τώρα όψη, βρέθηκε ζωντανός ο Ηριδανός ποταμός. Ηταν έκπληξη που βρέθηκε το κρυμμένο νερό, αλλά είναι μεγαλύτερη η απογοήτευση από την είδηση ότι για μια ακόμη φορά η Αθήνα θα αγνοήσει τον υδάτινο χάρτη της.

Η πρακτικότητα των αρχαιολόγων, που αγνοούν τη γνώμη των αρχιτεκτόνων - μελετητών της νέας πλατείας Μοναστηρακίου, στερείται κάθε τόλμης ή φαντασίας. Στην περίπτωση του Ηριδανού, η πιθανή αποκάλυψή του και η δυνατότητα φυσικής επαφής με την αρχαία κοίτη του, θα έδινε στην Αθήνα λίγο από το «παραμύθι» που έχει τόσο ανάγκη. Ταυτόχρονα θα την έκανε «πρωτοσέλιδο» στον διεθνή Τύπο για κάτι επιτέλους θετικό που θα βοηθούσε σημαντικά την τόσο υποτιμητική –και όχι χωρίς λόγο– εικόνα της.

Πέραν όμως αυτού, μαζί με τον σκεπασμένο με γυαλί Ηριδανό χάνεται η ευκαιρία ανασύστασης του αθηναϊκού τοπίου. Τον Ιλισό τον θάψαμε γύρω στο 1960 και τα γεφύρια του στην Καλλιρρόης, την Αρδηττού και τη Μιχαλακοπούλου τα κάναμε άσφαλτο. Τον Κηφισό τον μπαζώσαμε. Και τώρα, τον Ηριδανό, τον τόσο ποιητικό, έστω και με λίγο ή περισσότερο νερό, τον κάνουμε «έκθεμα». Δεν του επιτρέπουμε να γίνει κομμάτι της Αθήνας, και σαν να μην εμπιστευόμαστε τους σύγχρονους κατοίκους αυτής της πόλης, τον κρύβουμε για να τον προστατεύσουμε. Από τι άραγε;

Και εν τέλει η Αθήνα σε ποιους ανήκει; Για ένα τόσο σοβαρό θέμα, οφείλει το ΥΠΠΟ να δώσει στη δημοσιότητα ένα εμπεριστατωμένο σκεπτικό που να απαντάει ορθολογικά και επιστημονικά σε εύλογα ερωτήματα.

Αν σε οποιαδήποτε πολιτισμένη πόλη του κόσμου, ερχόταν στην επιφάνεια τμήμα ενός αρχαίου ποταμού, το ζήτημα θα απασχολούσε δημιουργικά την κοινωνία και θα προκαλούσε τη συνεργασία περιβαλλοντολόγων, ιστορικών, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων. Θα άνοιγε θέματα για συζήτηση, όπως πώς μπορεί η Αθήνα να δημιουργήσει νησίδες φυσικού περιβάλλοντος, πώς και σε τι ποσοστό μπορεί να ανακτήσει τμήματα του τοπίου της όπως το απέδωσαν οι περιηγητές του 18ου αιώνα, πώς η ανάδυση του Ηριδανού θα μπορούσε να γίνει η αρχή για μια μεγάλη συζήτηση στην οποία κεντρική θέση θα είχε όχι μόνο η Ιστορία αλλά η σχέση Φύσεως - Αστεως, στην οποία θέση θα έχουν όχι μόνον οι άνθρωποι και οι Ιδέες, αλλά και τα πτηνά και τα ζώα και τα φυτά. Ισως, όμως, και αυτή η τόσο ακατανόητη σπουδή και ατολμία των αρχαιολόγων να προκαλέσει κάποιες σπίθες. Υπάρχει χρόνος.